Bazen bir kelimenin nereden geldiğini anlamak, bir insanın hikâyesini anlamak gibidir. “Kaşarlanmak” da böyle kelimelerden biri… Günlük hayatta duyduğumuzda çoğu zaman dudak bükerek geçtiğimiz, içinde küçümseme barındıran bu sözcük aslında çok daha derin bir yolculuğun, insan ruhunun bir evrim hikâyesinin taşıyıcısıdır. Sana şimdi bu kelimenin ardında yatan anlamı bir hikâyeyle anlatacağım.
Kaşarlanmak Nereden Gelir? Bir Hikâyenin Gölgesinde Kelimelerin Yolculuğu
Başlangıçta Sadece Bir Peynir Vardı
Bir zamanlar Anadolu’nun küçük bir köyünde yaşlı bir peynirci vardı: Hakkı Usta. Yıllarını sütle, emekle ve sabırla geçirmişti. En çok da “kaşar” yapardı; çünkü bilirdi ki kaşar peynirinin özü zamandır. Süt önce yumuşak, kırılgan ve hassas olurdu. Ama zamanla, tuzla ve bekleyişle olgunlaşır, dayanıklı hâle gelirdi. İşte o yüzden halk, tecrübeyle yoğrulmuş her şey için “kaşar gibi olmuş” derdi. Bu söz, zamanla sadece peyniri değil, insanı da anlatmaya başladı.
Bir Kadın ve Bir Erkek: İki Farklı Yol, Aynı Öğrenme
Elif’in Empatiyle Yoğrulan Dünyası
Elif, gençliğinde her şeye inanan, her söze koşulsuz güvenen bir kadındı. Aşkı gördüğünde içine çocukça bir sevinç dolardı, dostluk ona göre sonsuza dek sürmeliydi. Fakat hayat, onun hayallerini birer birer sınadı. Sevgilisi onu en yakın arkadaşıyla aldattı, güvendiği dostu sırtından vurdu, en çok inandığı insanlar yüzünü çevirdi. Her seferinde kırıldı ama ayağa kalktı. Her darbede daha az şaşırır, daha az sarsılır oldu.
Bir gün bir arkadaşı ona “Sen de iyice kaşarlandın artık” dediğinde güldü. Oysa bu kelime hakaret gibi değil, bir gerçeğin özeti gibiydi. Elif artık tecrübeydi, kolay kolay kandırılamazdı. Her yaranın ardında bir ders, her hayal kırıklığında bir güç vardı. Onu “kaşarlayan” hayat değil, hayata yeniden tutunma cesaretiydi.
Mert’in Stratejilerle Örülü Dünyası
Mert için dünya daha farklıydı. O, duygularla değil akılla yol alırdı. Gençliğinde iş dünyasında defalarca yanıldı; güvenip ortak olduğu kişiler onu sırtından vurdu, verdiği fikirler çalındı, emeği küçümsendi. Ama her yenilgiden sonra stratejisini değiştirdi, daha dikkatli oldu, daha çok soru sordu.
Artık her teklife hemen atlamıyor, her gülüşe güvenmiyordu. İnsanları okuyor, adımlarını planlıyordu. Arkadaşları arasında “artık kaşarlanmış” diye anılıyordu. O da bundan rahatsız olmuyordu. Çünkü biliyordu ki bu söz, onun yenilgilerden doğan ustalığının adıydı.
Kaşarlanmak: Bir Hakaret Değil, Bir Evrimdir
“Kaşarlanmak” kelimesi köken olarak peynire, yani sabırla olgunlaşmaya dayanır. Ama insanlar için kullanıldığında bu olgunlaşma bazen acıyla, bazen hüsranla gelir. Tıpkı Elif ve Mert gibi… Her biri farklı yollardan geçti ama sonunda ikisi de aynı noktada buluştu: Artık eskisi kadar kırılgan değillerdi.
Sosyolojik olarak bakıldığında “kaşarlanmak”, bireyin tekrar eden deneyimler sonucu duyarsızlaşması, ama aynı zamanda stratejik düşünme ve empatik yaklaşım becerisini geliştirmesi anlamına gelir. Psikolojide buna “duyarsızlaşarak güçlenme” denir. Bu, zayıflık değil, aksine hayatta kalma refleksidir.
Kelimeler Bizi Anlatır, Biz Kelimeleri Değiştiririz
“Kaşarlanmak” sözcüğü bugün çoğu zaman küçümseyici bir şekilde kullanılır. Oysa hikâyeye dikkatle bakınca, bu kelimenin içinde bir büyü vardır: Deneyimin, direncin ve bilgeleşmenin büyüsü… İnsan zamanla olgunlaşır, öğrenir, sertleşir. Kimi zaman bu sertlik koruma içindir, kimi zaman hayatta kalmak için.
Elif’in kırılan kalbiyle büyümesi, Mert’in yenilgilerle strateji kurmayı öğrenmesi… Hepsi “kaşarlanmak” kelimesinin özüdür. Bir hakaretten çok daha fazlasıdır: Hayatın bizi yoğurduğu bir evrimdir bu.
Sen de “Kaşarlandın” mı?
Belki bu kelimeyi ilk duyduğunda içini bir kırgınlık kaplar. Ama düşün: Belki de aslında bu, ne kadar büyüdüğünün bir göstergesidir. Belki de artık kimse seni kolay kolay üzemez, kimse seni kandıramaz.
Belki de “kaşarlanmak” kötü bir şey değildir. Belki de bu, hayatın bize verdiği en güçlü zırhtır.
Ve belki de bu zırh, en çok kırıldığımız yerlerden yapılmıştır.