1 metrekare kar kaç kg? Basit bir soru değil, basitleştirildiği için tehlikeli
“1 metrekare kar kaç kilo gelir?” sorusu yıllardır sosyal medyada, haber bültenlerinde, hatta komşu muhabbetlerinde dolaşır. Benim iddiam net: Bu soru yanlış sorulduğu için yanlış cevaplar veririz. Çünkü karın ağırlığı sabit bir sayı değildir; yoğunluğa, derinliğe ve su eşdeğerine bağlıdır. Aynı yüzeydeki 10 cm “pudra” kar ile 10 cm “sulu” karın yükü arasında iki-üç kat fark olabilir. Hadi miti parçalayalım, veriye dayalı bir çerçeve kuralım ve tartışmayı açalım.
—
Neden “1 metrekare kar kaç kg?” sorusu sorunlu?
Bu soru tek bir rakam arar; oysa karın fiziksel gerçekliği bunu reddeder. Kar, suyun katı–gaz arası hallerinin çalkantılı bir karışımıdır: buz kristalleri, aradaki hava boşlukları ve erime–yeniden donma döngüleri. Şu üç değişken yükü belirler:
Yoğunluk (kg/m³):
Taze, kuru “pudra” kar: ~50–100
Sıkışmış/yaşlanmış kar: ~150–300
Sulu/çığ öncesi ağır kar: ~300–500
Buz: ~900 (referans)
Derinlik (m): Kar yüksekliği.
Su eşdeğeri (SWE, mm): Kar eridiğinde kaç mm yağmura eşdeğer? Pratik kural: 1 mm su = 1 kg/m². Bu, karmaşayı tek hamlede sadeleştirir.
—
“10’a 1” efsanesi ve gerçek
“10 cm kar = 1 cm su” diye bir yaklaşık oran (10:1) sık duyulur. Doğru olabilir ama her zaman değil. Soğuk ve kuru bir havada oran 20:1’e çıkar (hafif kar); 0°C’ye yakın, deniz etkili sulu kar 5:1’e düşer (ağır kar). Aynı 10 cm karın yükü, bulunduğunuz mikroiklime göre 5–20 kg/m² arasında değişebilir. Bu yüzden “tek sayı” peşinde koşmak yerine aralık vermek gerekir.
—
Hızlı ve hatasız hesap: İki yol
1) Yoğunluk × Derinlik
Ağırlık (kg/m²) = Yoğunluk (kg/m³) × Derinlik (m)
10 cm (0,10 m) pudra (80 kg/m³) ⇒ 0,10 × 80 = 8 kg/m²
20 cm (0,20 m) sıkışmış (250 kg/m³) ⇒ 0,20 × 250 = 50 kg/m²
15 cm (0,15 m) sulu (400 kg/m³) ⇒ 0,15 × 400 = 60 kg/m²
5 cm (0,05 m) buz/kabuk (600 kg/m³) ⇒ 0,05 × 600 = 30 kg/m²
2) Su eşdeğeri (SWE)
Ağırlık (kg/m²) = SWE (mm)
10 cm kar 10:1 ise ⇒ 10 mm su ⇒ 10 kg/m²
Aynı 10 cm kar 5:1 ise ⇒ 20 mm su ⇒ 20 kg/m²
Aynı 10 cm kar 20:1 ise ⇒ 5 mm su ⇒ 5 kg/m²
Özet: “1 metrekare kar kaç kg?” sorusunun cevabı, aynı yükseklik için iklim ve kar tipine göre 4–5 kat değişebilir.
—
Gerçek hayattan sahneler: Çatı, kaldırım, sera
Çatı
Bir apartmanın düz çatısında 30 cm sulu kar biriktiğini varsayalım. Muhafazakâr bir yoğunluk olan 350 kg/m³ alalım:
0,30 m × 350 kg/m³ = 105 kg/m².
Aynı yükseklik, kuru kar için 80 kg/m³ ise yalnızca 24 kg/m². Aradaki fark 4 kat! Tek sayı peşinde koşan tüm öneriler, işte bu yüzden tehlikeli derecede yanıltıcı.
Kaldırım ve çökme riskleri
Kenar rüzgârları karı sürükler ve bazı cephelerde kar yığılması oluşturur. Aynı sokakta bir kaldırımda 10 cm, köşe dönüşünde 40 cm kar görebilirsiniz. Ağırlık, alan başına dört katına çıkar; kütle çekimi tek başına değil, rüzgârın mimarisi de oyuna dahil olur.
Sera ve hafif yapılar
Polikarbon/folyo seralar “pudra” ile bile zorlanabilir. 20 cm sıkışmış kar (250 kg/m³) 50 kg/m² demektir; esneme–yeniden donma–yağmur üçlüsüyle yük kısa sürede ikiye katlanır. “Komşunun serası çöktü ama bende bir şey olmadı” cümlesinin arkasında çoğu zaman yoğunluk farkı ve su yükü yatar.
—
Hızlı rehber: Saha için 5 maddelik akıl kartı
1. “Sayı” değil “aralık” söyle: 10 cm kar ≈ 5–20 kg/m² (iklime göre).
2. SWE’yi takip et: Meteoroloji kar su eşdeğeri verirse o değer doğrudan kg/m²’dir.
3. Sıcaklık kritik: 0°C civarı → daha ağır kar.
4. Rüzgâr yığar: Yerel birikmeler, ortalamayı anlamsız kılar.
5. Erime + yağmur = çifte yük: Kar su tutar, yağmur gelir, yük ani artar.
—
Provokatif ama gerekli sorular
Haberlerde hâlâ neden “10 cm kar = 10 kg/m²” gibi ezber bir cümle duyuyoruz? Bir tek sayıya indirgemek, risk iletişimini basitleştirip yanıltmıyor mu?
Belediye ve site yönetimleri SWE verisini aktif kullanmalı mı? Kaldırım ve çatı temizliği protokolleri yoğunluk/su eşdeğeri eşiğine göre tetiklenmeli mi?
Kendi eviniz için basit bir yağmur ölçeri balkona koyup, kar sonrası eriyen suyu ölçerek yerel kg/m² hesabını yapmayı denediniz mi?
—
Son söz: Tartışmayı büyütelim
“1 metrekare kar kaç kg?” sorusuna tek sayı bekleyenler hayal kırıklığı yaşasın; çünkü bu hayal kırıklığı doğrunun kapısı. Doğru cevap bir aralık, doğru yöntem ise SWE ve yoğunluk–derinlik hesabıdır. Şimdi söz sizde: Sizin mahallenizde kar “hafif pudra” mı, “ağır sulu” mu? Çatı ve sokak deneyimlerinizde rakamlar nasıl farklılık gösterdi? Yorumlarda verilerinizi, ölçümlerinizi ve fikirlerinizi paylaşın; aynı şehirde bile nasıl farklı dünyalar yaşadığımızı birlikte görelim.